Bitlis’in Tarihi Mirası Çürüyor

Bitlis, tarihî zenginliğiyle anılan Anadolu’nun köklü şehirlerinden biri. Ancak bu zenginliğin büyük bir kısmı ne yazık ki harabeye dönmüş durumda.Tarihi binalarımız birinci derece sit alanı ilan ediliyor, koruma altında deniliyor ama ortada gözle görülür bir koruma yok. Bu binalar gözümüzün önünde harabeye dönüyor, bizse sadece izlemekle yetiniyoruz. En büyük sorunlardan biri de bu binaların sahipleri.
Hissedar sayısı öylesine fazla ki, herkes bir köşeye çekilmiş, binalar çürümeye terk edilmiş.
Mirasçı çok olunca, kimse ortak bir karar alamıyor. Evler yıllardır onarılmayı bekliyor, ama onlarca mirasçının ortak hareket etmesi neredeyse imkânsız. Şehir dışına, hatta yurt dışına gitmiş olanlar bu işi ciddiye bile almıyor. Hal böyle olunca, Bitlis’in o güzelim tarihî yapıları sadece taş yığınına dönüyor. İşin kötüsü, bu binalar hem çevredekiler için tehlike oluşturuyor hem de madde bağımlılarının uğrak yeri haline geliyor. Harap olmuş yapılar, şehrin ortasında adeta bir utanç vesikası gibi duruyor.
Bununla da kalmıyor, tek tabu sahibi olan insanlar da dertli. Onlar da yeterli maddi destek bulamadıkları için evlerini onaramıyor. Güzelimsi tarih kokan evler sit alanı ilan ediliyor, ama sonrasında “Nasıl onaracağız?” diye sorana bir çözüm sunulmuyor. Durum böyle olunca, bu insanlar da çaresiz kalıyor. Evlerini kurtarmak isteseler de ellerinde yeterli imkân yok.
Bu işin sonu nereye varacak? Bitlis’in kültürel mirası yok olup giderken, yetkililer neden sessiz kalıyor? Bu ciddi duruma gerçekten bir çözüm bulunmalı. Sadece “koruma altında” demek yetmez, gerçek anlamda koruma için maddi destek de sağlanmalı. Mirasçıların bir araya gelmesini kolaylaştıracak yasal düzenlemeler yapılmalı. Aksi takdirde bu yapılar sadece tehlike arz etmekle kalmayacak, Bitlis’in tarihini de beraberinde alıp götürecek.
Bir örnek vermek istiyorum sit alanı birkaç binamızdan.
Çarşı merkezde bulunan Atatürk camisinin hemen üst kısmı, kız çocuklarımızın hergün okula gidip geldikleri bir yer. Ve burada güven vermeyen viran hale gelmiş sit alanındaki tarihi evler. Bunun gibi yüzlerce onarılmayı bekleyen yapı.
Maalesef yıllardır olumlu sonuç yok.
Bitlis, sadece binalarla değil, o binaların taşıdığı tarihle var. Bu şehrin mirası, ülkenin ortak değeri. Eğer bu mirası koruyamazsak, sadece bir bina yıkılmayacak, tarihimizin önemli bir kısmı da yitip gidecek.