Bitlis Valiliği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ), Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ), Adilcevaz Kaymakamlığı ve Adilcevaz Belediyesi iş birliğiyle “Adilcevaz Ceviz Festivali” kapsamında, Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu (BESYO) Konferans Salonu’nda “Bitlis ve Çevresi Ceviz Çalıştayı” yapıldı.
Çalıştayda konuşan Bitlis Valisi İsmail Ustaoğlu, cevizin yapılacak çalıştayla ilin ekonomisine çok daha önemli katkı sağlayacağına inandığını söyledi.
Bilimsel anlamda üretimin artırılması, yaygınlaştırılması ve daha kaliteli ceviz üretiminin elde edilmesi noktasında ülkenin değişik üniversitelerinden gelen hocaların burada sunumlar yapacağını ifade eden Ustaoğlu, şöyle konuştu:
“İlimiz açısından çok önemli olan cevizimiz, çalıştay sonuçları da göz önüne alınarak katma değeri çok daha üst düzeye çıkacak. Çok güzel çalışmaların altına imza atılacağına inanıyorum. Siirt fıstığı, 15 ila 20 yıl öncesine kadar çok az üretiliyordu, çok da bilinmiyordu. Ama 2 binli yıllarda başlatılan bir çalışmayla dağa taşa fıstık dikildi. Bugün Siirt’in ekonomisinde çok önemli bir yere geldi. Bugün çok ciddi meyveleri alınıyorsa, bizimde yapacağımız projeler sonucunda bölgemizin dağını taşını cevizle donatmamız lazım. Özellikle kışın yoğun şekilde potansiyel ve saha tespitleri yapacağız. Bizlerin de katkılarıyla gerek bakanlık gerekse fon alabileceğimiz kuruluşlar nezdinde adeta 2018 yılını burada ceviz fidanı dikme seferberliği yılı ilan ediyoruz. Bölgemizin buna çok ihtiyacı var. Marka oluşturmak ve marka değeri yaratmak kolay değil. Üretimin artırılması, yaygınlaştırılması ve kalitenin yükseltilmesi adına bu çalışma çok yerinde oldu.”
Ustaoğlu, Bitlis’in huzur şehri, emniyet ve güven şehri olduğunu ifade ederek, “İnşallah bugün burada tesis ettik. Bugün her dağımızın tepesinde her vadimizde Allah’a şükürler olsun başta güvenlik güçlerimiz olmak üzere bölgemizin her yerindeyiz. Yıllardır bu bölgenin başına bela olan bölücü terör örgütüne karşı yapılan ve kahramanca verilen bu mücadele ve en önemlisi de buna karşı bölge insanımızın yerinden ayrılmadan, köylerini terk etmeden devletimizle birlikte verdiği bu mücadele bizim için çok önemli. Bunlara katkı sağlamak adına, bunların köylerinde, yurtlarında kalmaları adına bu ata yurdunda Anadolu’ya ilk giriş yaptığımız müslümanların 641 ve 642 yıllarında geldiği bu coğrafya burası bir islam beldesi. Bu anlamda böyle bir beldeyi biz birilerine terk edemeyiz, böyle bir beldeyi inşallah inşa etme ve geliştirme noktasında tüm gücümüz ve gayretimizi göstereceğiz. Bu çalışmanın bu coğrafyaya yapılacak en güzel çalışmalardan biri olduğunu düşünüyorum” dedi.
Çalıştayda konuşan BEÜ Rektörü Prof. Dr. Erdal Necip Yardım, üniversitelerin sadece eğitim öğretim yapan kurumlar olmadığını vurgulayarak, “Üniversiteler sürekli bulundukları yerlerde yerel dinamikleri sosyal kültürel ve ekonomik dinamikleri harekete geçirmek zorunda olan kurumlardır aynı zamanda. Bu bağlamda sürekli etkinlikler yapıyoruz ve yapacağız. Buradaki amacımız yereldeki iş adamları, sanayiciler ve üreticilerle yakın etkileşim içerisine girmek ve onları tetiklemek, bilgiyi bir araya getirmek ve burada olumlu sonuçlar elde etmek, Böylelikle ne yapabiliriz temel kaynakları tespit edebiliriz, ortaya çıkarabiliriz, tanıtabiliriz ve gelişme ve kalkınma yönünde önemli bilgiler elde edip onları kullanıma hazır hale getirebiliriz. Bu bağlamda kısa bir süre önce ponza ve perlit çalıştayı yapmıştık. O çalıştayın dönütleri elimize geldikçe ne kadar faydalı bir şey yaptığımızı anlıyoruz. Ümit ediyoruz ki aynı şey bu ceviz çalıştayı içinde gerçekleşecektir. Burada ceviz bilimsel platformda değerlendirilecek. Tabi ardından güzel bir festivalle de süsleyeceğiz. buradaki amacımız farkındalık oluşturmak. Elimizdeki değerin ve potansiyelin farkında olmak ve bunu geliştirmek. Siirt fıstığı, Siirt’te ciddi bir kazanç getiriyor. Sektör haline geldi. Artık piyasada her tarafta Siirt fıstığı yerine aldı. Neden aynı şey bizim cevizimiz için olmasın. Neden dağ taş ceviz olmasın. İç piyasaya yettiği gibi dışarıya da göndermeyelim. Bu potansiyelimiz var ve bunu yapabiliriz. Bugün burada bu farkındalığı oluşturalım ve ciddi ve daha güzel projeler yapalım. Sürekliliği olsun. burada konuşmayla kalmasın. Bir olayı başarıya götüren şey sürdürülebilirliktir” şeklinde konuştu.
YYÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Kazankaya ise, rekabetin arttığı küreselleşen dünyada söz sahibi olmak isteyen ülkeler yatırımlarını geleneksel yöntemlerle bilimsel bilginin ışığında planlayarak yapmak zorunda olduğunu söyledi. Kazankaya, “Bu kapsamda günümüzde bilgi sermaye emek ve doğal kaynaklara ek olarak bir işletmenin girdileri de yerini almıştır. Bilgi faktörü göz önüne alınmadan yapılan yatırımlarda sermaye, emek ve doğal kaynaklar kayıpla kaçınılmaz olacaktır. Düzenlediğimiz bu çalıştayda ceviz yetiştiriciliğiyle ilgili temel bilgiler verilecektir. Sektörün ülke ve dünya ölçeğindeki yeri gösterilecek. Fidan üretimi, aşılama, zararlılarla mücadele ve hasat konularıyla ülkemizin değişik üniversitelerinden katılan hocalarımız sunumlar gerçekleştirilecektir. Ana vatanı ülkemiz olan ceviz ağacının meyvesi, gövdesi ve meyve kabuğunun önemli bir ekonomik değere sahip olması ve cevizin çoğunlukla ABD Şili, Ukrayna gibi ülkelerden ithal edilmesi nedeniyle ceviz bahçesi kurulumuna son yıllarda ilgi artmıştır. Kapama ceviz bahçesi yatırımı son yıllarda popüler olan yatırımlardan biri olmaya devam etmektedir. Orman genel müdürü ve Gıda, tarım Hayvancılık bakanlığının teşviğiyle bir çok vatandaşımız ceviz bahçesine sahip olmuştur. Cevizin ana vatanı olan topraklarımızı ihracatımızın yok denecek kadar az olması ceviz yatırımının önemini ortaya koymaktadır. Ceviz yatırımı yapılırken mutlaka tecrübe edilmiş bilgilere özen gösterilmelidir. Devlet destekleri dönemsel olduğundan ilerleyen süreçlerde yeni destekler söz konusu olabilir” dedi.
Bitlis Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Fatih Asak, “Ülkemiz, bölgemiz ve ilimizin ceviz çalışmalarına hayırlar getirmesini diliyorum. İl müdürlüğü olarak ilimizde özellikle 2017 yılında ve önceki yıllarda devam eden projelerle bir çok proje gerçekleştirdik. Müdürlüğümüz YYÜ ile bir çalışma yürüttü. Bu çalışma neticesinde ilimize ait Adilcevaz 13 ve Kazankaya isimli iki ceviz çeşidimiz tescillendi. Çok hayırlı bir çalışma oldu. Bunun üzerine ne ilave edebiliriz diye çalışma yürüttük. Neticede mevcut tescillenen çeşitler üzerinde sertifikalandırma çalışması yürüttük. Sonuna geldi. 2018 yılının sonunda artık sertifikalı fidanlarımızda hak ettiği yerde olacak” dedi.
Yapılan konuşmaların ardından Moderatörlüğünü Prof. Dr. Seyit Mehmet Şen’in yaptığı, 1. Oturuma geçildi. Oturumda, Prof. Dr. Seyit Mehmet Şen ‘Cevizin besin değeri ve beslenmedeki önemi’, Prof. Dr. Ahmet Kazankaya, ‘Adilcevaz 1 ve Kazankaya ceviz çeşidinin özellikleri’, Prof. Dr. F. Ekmel Tekintaş, ‘Ceviz Bahçesi tesisi ve don zararlılarından korunması’ ve Dr. Yılmaz Boz, ‘Değişik Ekolojik koşullarda yetiştirilen ceviz çeşitlerinin performansı’ konularında bildiri sundular. (Haber: Ceren KURTYE)