Bitlis’in Hizan ilçesine bağlı köylerdeki ihtiyaç fazlası üzümler, geleneksel yöntemlerle pekmeze dönüştürülüyor. Hizan’ın 13 köyünde zorlu bir süreç alan pekmez yapımı, halen doğal yöntemlerle gerçekleştiriliyor. Köyün ortasına kurulan kazanlara önceden ezilerek çıkarılan üzüm suları 250-290 derece ısıda 5-6 saat kaynatılarak pekmeze dönüştürülüyor. Pekmez yapımına katılan Hizan Tarım ve Orman Müdürü Ahmet Danacı, Hizan’ın iklim şartları itibari ile bölgede özel bir yere sahip olduğunu, narenciye hariç Türkiye’deki birçok meyvenin Hizan’da yetiştirilebildiğini belirterek, “Hizan ilçemiz topografik iklim özellikleriyle narenciye hariç ülkemizde yetişen bütün meyvelerin yetiştiği bir bölge. Ekonomik olarak üretilen ürünlerin içerisinde üzüm de önemli bir yere sahip. Hemen hemen ilçemizdeki bütün köylerde üzüm yetiştirmekle beraber ekonomik olarak 13 köyümüzde 14 bin dekar alanda üzüm üretimi vardır.
Dekar başına verim yıllar içerisinde değişse de ortalama dekar başına 1 ton düşmektedir. Üretilen üzümler bölgede tüketilirken, 3-5 TL’ye alıcı bulmaktadır. Herhangi bir pazar sorunu yaşanmezken, daha çok sofralık olarak tüketiliyor. Bunun yanında kuru üzüm, pestil ve doğal yollarla yapılan pekmez olarak da değerlendirilmektedir. İlçemizde 12 çeşit üzüm üretilirken, bunlardan en çok rağbet görenleri miri, sinciri ve tayfi türüdür. Pekmez yapımında ise en çok ‘Bağilti’ dediğimiz türü kullanıyoruz. Üreticilerimiz kendi ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra ürettikleri üzümleri bölge illeri başta olmak üzere iç pazarda satışa sunuyorlar” dedi.
GELENEKSEL PEKMEZ YAPIMINI ANLATTI
Köylülerden Erkan Özer ise dedelerinden ve babalarından öğrendikleri pekmez yapım işini yıllardır sürdürdüklerini ifade ederek, şöyle dedi: “Bağlarımızda yetişen üzümlerimizi özellikle eylül ayı sonlarına doğru bağlardan toplayıp getiriyoruz. Daha sonra da özel bir havuzda çizmelerle basarak suyunu çıkarıyoruz. Pekmez için maya dediğimiz özel bir toprakla karıştırıyoruz. Bunu daha sonra bidonlara koyarak dinlendiriyoruz. Daha önceden odunlarla altını yaktığımız kazanlarda 250-290 derece civarındaki ateşte 5–6 saat boyunca kaynatıyoruz. Kaynarken 100 litre koyduğumuz üzüm suyu yapılış haline gelinceye kadar 30 litre kalıyor. Dedelerimizden ve babalarımızdan öğrendiğimiz bu yöntemle 70 yıldır bu şekilde pekmez yapıyoruz.”
