Bitlis’te 2012 yılından beri uygulanan bıttım ve menengiç ağaçlarının aşılanarak, fıstık ağacına dönüştürülmesi projesi kapsamında bugüne kadar 40 ayrı köyde 80 bin ağacın aşılandığı belirtildi. Bitlis Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün “Fıstık Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi” kapsamında bölgede yabani olarak yetişen bıttım ve menengiç ağaçları üzerine Siirt fıstığı aşısı uygulanarak ekonomiye kazandırılıyor. İl merkezi, Hizan ve Mutki ilçelerine bağlı 40 köyde yabani bıttım ve menengiç ağaçlarını fıstık ağaçlarına dönüştürmek amacıyla başlatılan aşılama çalışmaları ilk meyvelerini vermeye başladı.
Bitlis merkeze bağlı Ayrancılar Köyünde 2015 yılında aşılanan bıttım ağaçlarından verim alınmaya başlanırken, köyde bulunan yaklaşık 4-5 bin ağaca ise yeni aşılar yapılmaya devam ediliyor. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından açılan aşı kursuna katılan köylüler ilk zamanlarda aşı ustası yardımıyla aşı yaparken daha sonra kendi ağaçlarına aşılama yapmaya başlıyor. 2012 yılında Hizan’da başlatılan proje kapsamında Hizanlı köylüler verimlerini almaya başlarken, merkez ve Mutki’ye bağlı bazı köylerde aşılama çalışmaları devam ediyor.
Bitlis Tarım ve Orman İl Müdürlüğünde görevli Ziraat Mühendislerinin de hemen hemen her gün köylere giderek kontrol ettiği aşılama çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Bu yıl toplamda 80 bin civarı aşı yapılırken, bölgede bıttım ağaçlarının sayısı ise yaklaşık 750 bin civarında olduğu ifade edildi. Siirt Fıstığının Antep Fıstığına oranla daha iri ve yağlı olduğunu ifade eden Ziraat Mühendisi Muhammet Bozdemir, önümüzdeki yıl hedeflerinin 100 bin aşı olduğunu açıkladı.
Aşılama çalışmalarını köy köy gezerek inceleyen Bitlis Tarım ve Orman İl Müdürlüğünde görevli Ziraat Mühendisi Muhammet Bozdemir, konuyla ilgili yaptığı açıklamasında şunları söyledi: “Tarım ve Orman Müdürlüğü olarak 2012’de Hizan’da başlamış olup 2014 yılında ise Mutki ve merkez köylerinde başladık. Merkez köylere 4 yılda ortalama 80 Bin civarında aşı gözü yapılmıştır. Hedefimiz önümüzdeki yıl bu sayıyı 100 Bin’e tamamlamaktır. Devamında diğer ilçelerin de durumuna da bakaraktan sayıyı arttırmayı hedeflemekteyiz.
Siirt Fıstığının Bitlis’teki geçmişi 15 yıla dayanır. Siirt Fıstığı, kökeni İran Fıstığının kuzeni olup Antep Fıstığından bir miktar büyüktür. Siirt Fıstığında son dört yılda yaptığımız aşılamalar sonucunda yeni yeni meyvelerini almış bulunmaktayız. Daha çok bıttım ağaçlarına aşılama yapıyoruz. Menengiç te olabiliyor ama bizim en çok uygun gördüğümüz bıttım ağaçları oluyor. Bitlis genelinde ortalama 500 Bin ile 750 Bin bıttım ağacının olduğunu tahmin ediyoruz.
Halkı bu konuda bilinçlendirip Bitlis Tarım ve Orman İl Müdürlüğü olarak ek gelir sağlanması için bu projeyi elimizden geldiği kadar uygulamaya çalışıyoruz. Bu yıl aşılama çalışmalarımızı merkez ve Mutki köyleri olmak üzere 15 köyde sürdürüyoruz. Toplamda Hizan ile birlikte 40 köyde bu projeyi sürdürmeye devam ediyoruz. Köylüler müdürlüğümüz bünyesinde açılan kurslara katılarak birde Siirt’ten gelen aşı ustası sayesinde bunun eğitimini aldılar.
Dolayısıyla köylüler hem aşılamayı öğreniyorlar hem de kendi bıttım ağaçlarına aşı yapıyorlar. Bugün aşılanan ağaç 3-4 yıl içinde meyve vermeye başlıyor. 6-7 yıl arasında ise tam anlamıyla meyveye oturur. Bitlis’in Siirt’ten farklı olarak bıttım ağaçlarına aşılama yaptığımız için meyve vermeye oturması çok daha kısa sürüyor. Bu yüzden bizim yaptığımız aşılar ekonomik olarak 5 yılda hemen kendisini gösteriyor.”
Hizan’da başlayan projenin vatandaşların bilinçlenmesinden dolayı durdurulduğunu kaydeden Bozdemir, “Hizan’da 2012 yılında başlattığımız proje vatandaşların tam anlamıyla bilinçlenmesinden dolayı durduruldu. Çünkü o bölgedeki köylüler ağaç başına 10 ile 30 kilo verim alıyor. Fıstığın şuan ki satış fiyatına 50 lira dersek buda bir ağacın 500 ile Bin 500 lira gelir demektir” diye konuştu.
Ayrancılar Köyünde Siirt Fıstığı yetiştiriciliği yapan Aydın Akdemir, Tarım ve Orman Müdürlüğü sayesinde köydeki bıttım ağaçlarını fıstığa dönüştürdüklerini söyledi.
Akdemir, il genelindeki projeden kendi köylerinin de faydalandığını belirterek şunları söyledi: “Tarım ve Orman Müdürlüğünden yetkiler gelip alan taraması yaparak 2015 yılında bıttım ağaçlarını aşılamaya başladık. 2015’in projesi olan bıttım ağaçlarına ilk olarak erkek aşı yaptık daha sonra dişiye çevirdik. İki yıldır da mahsul almaya başladık ve yavaş yavaş rayına oturuyor. Bu projeden bütün köylüler olarak faydalanmaya başladık. Şuanda köyümüzde proje dahilinde olan yaklaşık 5 Bin’e yakın bıttım ağacımız var. Bu yıl yine yaklaşık 4 Bin aşılama yaptık. Hemen hemen her sen bu sayı kadar aşılama yapıyoruz. 2015’in ilk mahsullerini de almaya başladık” dedi.